Skip to content
قشقرق در کودکان
قشقرق در کودکان به چه مفهومی است ؟
قشقرق یا (temper tantrum ) ، عبارت است از رفتار غیر قابل کنترل مثل جیغ کشیدن ، پا کوبیدن به زمین ، مشت و لگد زدن ، کوبیدن سر، به زمین افتادن و سایر نمایش های خشونت بار سرخوردگی.
سن قشقرق
قشقرق را در کودکان ۱ تا ۳ ساله می توان رفتاری طبیعی تلقی کرد در صورتیکه دوره قشقرق مدت کوتاهی داشته باشند.
دفعات معمول قشقرق تقریبا یکبار در هفته است که البته تغییرات زیادی در آن مشاهده می شود.مدت هر قشقرق ۲ تا ۵ دقیقه است و این مدت با افزایش سن بیشتر می شود.
چرا بچه‌ها قشقرق به پا می‌کنند؟
وقتی کودکان احساس عصبانیت ، ناکامی یا محرومیت می‌کنند، قشقرق به راه می‌اندازند.
مثلا در مواردی که:
– به آنها نه گفته شود.
– کارها به نحوی که انتظار دارند پیش نرود.
– نتوانند تکالیف و مسائل سخت را مدیریت کنند.
– ندانند وقتی چیزی می‌خواهند چه کلماتی بگویند.
– خیلی خسته یا گرسنه باشند.
– گاه هیچ دلیل روشنی وجود ندارد.
علل بروز قشقرق در کودکان چیست ؟
اکثر کودکانی که دچار قشقرق می شوند هیچ مشکل طبی زمینه ای ندارند ولی باید توسط پزشک ویزیت شود تا بیماریهای طبی در ایشان رد شود.
عوارض قشقرق
عبارت اند کبودی ها و پارگی های جزئی.
هیچ گزارش موردی از خونریزی مغزی یا سایر آسیب های جدی ناشی از قشقرق وجود ندارد.
بدرفتاری با کودک می تواند یکی ازعوارض قشقرق باشد.
چگونگی برخورد با قشقرق
۱- محیط زندگی کودک :
والدین می توانند تغییراتی در محیط خانه ایجاد کنند تا مجبور نباشند مرتب به کودک ((نه)) بگویند.
کودکی که دوست دارد با دستگاه پخش والدین بازی کند ممکن است اگر این دستگاه خارج از دید و در یک کمد قفل شده قرار داده شود کمتر قشقرق به راه بیاندازد.
خارج کردن فیزیکی کودک از محیطی که با مشکل کودک ارتباط دارد گاهی مفید است.کودکانی که با محیط هایر سر و صدا یا دارای تحریکات بصری مشکل دارند را می توان از این نوع تحریک مفرط بر حذر داشت تا زمانی که بالغتر شوند.
محیط را می توان به گونه ای سازمان داد که احساس ناکامی کودک نوپا کاهش پیدا کند و خواسته های نامتناسب با سن کودک محدود شود.
۲ – مرور کارهای روزمره کودک :
برای فهمیدن این مسئله که آیا رفتار کودک بیانگر یک نیاز اساسی برآورد نشده است اهمیت دارد.کودکانی که در طول روز در مهد کودک رفتار خوبی دارند و شب ها در خانه قشقرق به راه می اندازند شاید پیام می دهند که در آن زمان به توجه والدین نیاز دارند.
ممکن است کودک به دلیل فعالیت های روزانه خسته شده باشد و صرفا نیاز داشته باشد که زودتر به رختخواب برود.
تا حد امکان چیزهای خاصی را که نمی‌خواهید کودکتان به آنها دست بزند از دسترس او دور کنید
۳- از گفتن “نه” و همچنین کاربرد زیاد جمله “دست نزن” خودداری کنید.
۴- سعی کنید زمان‌های خوابیدن و غذا خوردن کودکتان منظم باشد.
۵ – با فعالیت‌های متنوع، کودک خود را مشغول نگه دارید و در جاهایی که ممکن است به دلایلی حوصله‌اش سر برود و شلوغ و مخرب شود، او را سرگرم کنید.
۶– با خاموش سازی رفتار، قشقرق کودک را متوقف کنید
رفتاری که پاداش نگیرد متوقف خواهد شد واز آن تحت عنوان خاموش سازی رفتار یاد میشود. رفتاری که پاداش نگیرد دوباره اتفاق نخواهد افتاد. برای این تحقق خاموش سازی رفتار بایستی از دادن پاداش به سوءرفتار کودک اجتناب کنید.
مثلا : کودک ۲ ساله ای که یاد گرفته است وقتی جیغ می کشد مادرش نوشابه اش را به او می دهد ممکن است این رفتار را تکرار کند تا آنچه را می خواهد بدست آورد.این رفتار کودک را می توان فریبکاری تلقی کرد ولی ممکن است رفتار آموخته شده ای باشد که از یک تجربه ی موفق قبلی حاصل شده است.
۷- خاموش سازی دو طرفه عمل می‌کند
خاموش سازی رفتار، سوءرفتار فرد را خاموش می‌کند اما از طرف دیگر رفتار خوبی که تقویت نشده باشد را نیز خاموش می‌کند.
وقتی رفتار خوب نادیده گرفته میشود، ممکن است رفتار بد جایگزین آن شود. بچه‌ها ممکن است بگویند چرا کار خوب انجام بدهیم چه ارزشی دارد؟
وقتی دیدید کودک شما کار خوبی انجام می‌دهد با استفاده از بازخورد مثبت، آن را تقویت کنید. سعی کنید توجه خود را به آن دسته از رفتارهایی متمرکز کنید که درست انجام می‌شوند. هر وقت کار خوبی از کودک سر زد آن را تشویق کنید.
۸- بهانه نیاورید
بعضی از کودکان به این دلیل بدرفتاری می‌کنند چون می‌بیند که والدین آنها همیشه بهانه می‌آورند.
مثلاً می‌گویند من خسته‌ام، هنوز غذا نخوردم، روز سختی داشتم. بعضی وقتها با بهانه آوردن برای بچه‌ها آنها را وادار به بدرفتاری می‌کنیم. وقتی بهانه می‌آورید در واقع به طور ضمنی این مطلب را به کودک می‌رسانید که او نمی‌تواند درست رفتار بکند.
بهانه آوردن به کودکان یاد می‌دهد که آنها مجبور نیستند مسئول رفتار خود باشند و مادامی که دلیل خوبی برای بدرفتاری دارند میتوانند همچنان به آن ادامه بدهند.
آنها با استفاده از همین عذر و بهانه‌های شما از پذیرش مسئولیت خودداری کرده و به جر و بحث با شما خواهند پرداخت. بسیاری از نوجوانان از طریق والدینشان به بی‌مسئولیتی وادار می‌شوند. وقتی نوجوانان کم سن و سال و حساس هستند پدر مادر آنها برای عدم انجام کاری، عذر و بهانه می‌آوردند و لذا باعث بی‌مسئولیتی آنها در بزرگسالی می‌شوند.
به احتمال بسیار زیاد، کودک این رفتار را برای اولین بار در خانه از خود نشان می دهد؛ زیرا او بیشتر زمان خود را در آنجا سپری می کند.
پس اگر بتوانید در خانه واکنش های مناسبی نسبت به این رفتار از خود نشان دهید، هیچگاه برای رویارویی با این مشکل در محیط های شلوغ دستپاچه نمی شوید.
به یاد داشته باشید که رویارویی با صدمین کج خلقی بسیار مشکل تر از پنجمین کج خلقی است، پس در ابتدا واکنش های درست از خود نشان دهید تا در بلند مدت دچار مشکل نشوید.
۹- شناسایی استرس زمینه ای
اساس درمان است .
چون بسیاری از عوامل مولد استرس را می توان از بین برد.
اگر قبل از خوراکی دادن به کودک از او خواسته می شود که اسباب بازی هایش را کنار بگذارد و کودک همیشه قشقرق به راه می اندازد والدین می توانند ترتیب این فعالیت ها را تغییر دهند.ممکن است کودک در آن لحظه گرسنه باشد و نتواند تاخیر در تغذیه را تحمل کند.
-
زمانی که این رفتار شروع می شود والدین چکار کنند ؟
۱- پرت کردن حواس کودک
مثلا خم شوید و دست هایتان را برای در آغوش گرفتن او باز کنید. اشتباه نکنید، ما به او رشوه نمی دهیم ، بلکه سعی می کنیم حواس او را پرت کنیم.
۲ – بی اعتنایی کردن
اگر روش “پرت کردن حواس ” جواب نداد، هیچ واکنشی نسبت به این رفتار نداشته باشید و به او بی اعتنایی کنید.
این رفتار او می تواند تلاشی باشد برای متقاعد کردن شما و اطرافیان به اینکه پدر و مادر ظالمی هستید.
بی اعتنایی به قشقرق می‌تواند برای کودکان کمتر از ۲ سال مؤثر باشد. به کودک نگاه نکرده و با او صحبت نکنید. اگر در وضعیت امنی است، از او دور شوید و تا قشقرق او تمام نشده، توجهی به او نداشته باشید. در عین حال اگر در شرایط خطرناکی قرار دارد او را بدون اینکه خودش بفهمد تحت نظر داشته و چشم از او برندارید. به محض اینکه کودک آرام گرفت و رفتارش خوب شد او را تشویق کنید.
مؤثرترین ابزار برای رویارویی با قشقرق به پا کردن این است که به او بفهمانید اعتقادی به رفتارهایش ندارید. در این شرایط کاملاً آرام و بی توجه باقی بمانید. روابط شما و او چیزی است که در این میان مهم تلقی می شود.
۴- صحبت قاطع با کودکان بزرگتر
برای کنترل قشقرق در بچه‌های بزرگتر، کاری را که انجام می‌دهید متوقف کرده و به کودک به اندازه‌ی فاصله‌ی یک بازوی او نزدیک شوید. آرام اما محکم و قاطع به او بگویید آنچه را که انجام می‌دهد متوقف کند و کار دیگری به جای آن انجام دهد. مثلا اگر کودک شما ۳ ساله است بگویید: “علی جان! فریاد زدن را همین حالا متوقف کن و با صدای آرام صحبت کن.” اگر کودک، آنچه را که شما گفتید انجام داد تشویقش کنید.
اگر قشقرق متوقف نشد به کودک بگویید آنچه را انجام داده غلط بوده و عواقبی دارد: “علی جان! چون شما آنچه را که گفتم انجام ندادی، حالا باید به اتاق خلوت بروی.” (اتاق خلوت جایی است که کودک از وضیعتی که مشکل در انجا رخ داده دور میشود)
۵ – اتاق خلوت
کودک را به فضا یا اتاقی ببرید که سرگرم کننده نیست.
بهتر است هر زمان که از اتاق خلوت استفاده می‌کنید مدتش را یادداشت نمائید. در انتهای هفته‌ی اول، تکرار قشقرق‌ها باید کمتر و زمان ماندن در اتاق خلوت نیز باید کوتاه‌تر باشد.
بنابراین کودک را به فضا یا اتاقی ببرید که سرگرم کننده نیست ولی ایمن و مطمئن است و به او بگوئید باید به مدت ۳ دقیقه آرام بگیرد تا بتواند از اتاق خارج شود. این یادآوری را حتی اگر کودکتان مضطرب یا عصبانی می شود، انجام دهید.
وقتی کودکتان به مدت ۳ دقیقه در اتاق خلوت، آرام بود، او را به فعالیت مورد علاقه اش برگردانید و به خاطر آرام بودن رفتار خوبش، تشویقش کنید.
اگر قشقرق دوباره اتفاق افتاد اتاق خلوت را تکرار کنید و ممکن است تا زمانی که کودک بیاموزد که عصبانیت و ناکامی‌اش را چگونه کنترل کند، لازم باشد شما چند بار از روش اتاق خلوت استفاده کنید.
۶ – قشقرق در خارج از خانه و در جمع
اگر قشقرق زمانی که شما بیرون از خانه هستید اتفاق افتاد، از روش بی‌اعتنایی استفاده کنید.
اگر چاره‌ساز نبود، مکان خلوت را به کار ببرید. آنگاه اجازه دهید رفتار خودش را ادامه دهد
مکان خلوت ، پیدا کردن یک جای امن است مانند نشستن در ماشینتان یا روی نیمکت پارک تا سروصدای کودک متوقف شود. او را به مکان‌های گفته شده هدایت کنید. به کودک بگوئید که باید آرام بنشیند و خودتان هم حدود ۳۰ ثانیه آرام بگیرید و بدون حرف زدن در کنارش منتظر بمانید.
اگر کودکتان آرام نگرفت و ننشست به عنوان آخرین چاره، به خانه برگردید و مستقیمأ او را به اتاق خلوت ببرید و در دفعات بعدی مراحل را به همین ترتیب تکرار کنید.
-
برخورد با کودک بعد از اتمام قشقرق
پس از اینکه گریه و زاری کودک به پایان رسید، به آرامی با او صحبت کنید و تاسف خود را از رفتارهای او نشان دهید. به او دلداری دهید و بگویید که همۀ کودکان گاهی این رفتار نادرست را از خود نشان می دهند. عشق خود را در قالب کلام به او بفهمانید.
این روش ها و توصیه ها به گونه ای طراحی شده اند که از شکل گیری احساس گناه که در نتیجۀ عصبانیت و رفتارهای پرخاشگرانه در کودک به وجود می آید، جلوگیری کنند.
کودکان همان طور که نمی توانند در حالت عصبانیت خود را کنترل کنند، از پس مدیریت این احساسات نیز برنمی آیند. پس بعد از پایان گریه و زاری کودک، هرگز رفتارهای خشن و تند از خود نشان ندهید.
به جای اینکه تلافی کنید، تهدید کنید یا انتقام بگیرید، به یاد داشته باشید که او خودش را تنبیه کرده است (احساس گناه). نشان دهید که به رغم رفتارهای او که سزاوار سرزنش است، هنوز هم عاشقش هستید.
—————————————————
محتویات کانال تلگرام شامل برنامه شیفتها و اطلاع رسانی درمورد آخرین تغییرات زمانی و مکانی آنها و مطالب آموزنده ایست که در پاسخ به سوالات والدین محترم میباشد.
درصورت اشکال در ورود به کانال ، از نسخه اصلی تلگرام استفاده شود.
– سایت و نرم افزار ZOOP جهت پرسش و پاسخ :
← آدرس سایت:
← دانلود نرم افزار ZOOP :
توجه فرمایید :
♦️ برای نصب نرم افزار Zoop میتوان از طریق نرم افزار play store یا بازار گوشی هم اقدام کرد.
♦️ فایل نصبی نرم افزار Zoop در این سایت ، بصورت زیپ میباشد و لازم هست بعد از دانلود ، آنرا از زیپ در اورده و بعد نصب کنید.
♦️ با توجه به این که پاسخ به سوالات احتمالا با تاخیر انجام میشود ، در مواردی که بیماری بنظر اورژانسی میباشد ، جهت پرسش و پاسخ ، زمان را از دست ندهید و بیمار را جهت ویزیت نزد پزشک ببرید.
– آدرس ایمیل:
Drforoohar@yahoo.com
والدین گرامی میتوانند از طریق ایمیل با پزشک در ارتباط باشند و در فرصت مناسب پاسخ ایشان داده خواهد شد. طبیعتا پرسشهایی که نیازمند اخذ شرح حال یا معاینه حضوری توسط پزشک میباشند ، برای جلوگیری از تشخیص و درمان اشتباه ، قابل پاسخگویی نخواهند بود .