Skip to content
رفلاکس معده به مری در کودکان زیر یکسال
علائم اصلی رفلاکس در نوزادان بالا آوردن بیش از حد معمول است.
برگشتن اسید معده به مری را رفلاکس می نامند. رفلاکس در نوزادان به شکل بالا آوردن شیر به چشم می خورد. دریچه پایین مری به صورت یک زبانه وظیفه دارد مانع از برگشت محتویات معده به داخل مری شود. قاعدتا هنگام بلع غذا این دریچه باز می شود و بعد از اتمام عمل این دریچه بسته می شود تا مری و سایر اعضا ازتماس با اسید معده در امان باشند. اما گاه در برخی نوزادان این دریچه به حال استراحت فرو میرود و در همین موقع اسید معده بازگشت میکند.
هر استفراغی در نوزادی ریفلاکس نیست.
سایر بیماریها مانند تنگی خروجی معده (دریچه پیلور)، انسداد روده‌ای (مال روتاسیون)، عفونتهای مختلف مثل عفونت ادراری یا عفونت گوش میانی و بیماریهای متابولیک، آلرژی‌های غذایی و بالاخره افزایش فشار داخل جمجمه همه میتوانند یک علامت مشترک داشته باشند که آن استفراغ است.
پس نباید هر استفراغی را در شیرخوارگی به حساب ریفلاکس گذاشت و در صورتی که احتمال می‌دهید شیرخوار شما ریفلاکس دارد حتماً به پزشک معالج مراجعه کنید.
رفلاکس در نوزادان بسیار شایع است. حدود نیمی از شیرخواران در سه ماهه اول پس از تولد چندین مرتبه در روز بالا می‌آورند. در برخی موارد، نوزادان تا سنین ۱۲ تا ۱۴ ماهگی به این عارضه مبتلا هستند.
دوسوم نوزادان چهارماهه علائم بیماری رفلاکس معده را دارند. پس از یک سالگی حداکثر ۱۰ درصد از کودکان به علائم رفلاکس معده مبتلا هستند.
روشهای کاهش رفلاکس در کودک
وضعیت کودک:
حین تغذیه:
در شیردهی به نوزاد ریفلاکسی این نکته را مدنظر داشته باشید که سر نوزاد همواره بالاتر از بقیه بدن باشد
تا امکان برگشت محتویات معده کاهش پیدا کند.
پس از تغذیه:
پس از تغذیه نوزاد را در وضعیت ایستاده ۲۰ دقیقه (بهتر است نوزاد را در آغوش بگیرید.)
شیرخوار به آهستگی جابجا شود و هنگام در آغوش گرفتن وی به شکم او فشار وارد نشود .
حین خواب :
افزایش زاویه :
بهترین حالت برای خوابیدن نوزادتان این است که او را در زاویه ۳۰ درجه به پهلو بخوابانید.
در چرخاندن او به پهلو اغراق نکنید.
خفگی ناشی از برگشتن نوزاد و مسدود شدن بینی و دهانش به‌دلیل افتادن روی بالش، یکی از شایع‌ترین دلایل مرگ نوزادان است.
یا
تخت او را به شیوه‌ای مطمئن، شیب‌دار کنید. مثلا از تشکهای شیب دار استفاده شود.
از آنجا که این نوزادان فقط در شرایط خوابیده روی شکم و یا ایستاده نگهداشته شده در بغل احساس آرامش دارند و در حالت خوابیده به پشت یا در سطوح صاف یا نرم دچار تشدید رفلاکس و نهایتاً بیقراری می شوند لذا خواباندن نوزاد بروی شکم در سطوح سفت هنگامی که مادر هوشیار و در کنار نوزاد می باشد و یا خواباندن به پهلوی چپ می تواند در احساس آرامش و کاهش درد در نوزاد موثر باشد.
یا
برای خواباندن این گروه از شیرخواران از روش قرار گرفتن بر پشت کمک بگیرید.
رژیم غذایی مادر:
به مادران کودکان ریفلاکسی توصیه میشود از مصرف غذاهای نفاخ مانند انواع کلم به خصوص کلم خام، غذاهای پرچرب، گندم، سویا، تخم مرغ، انواع مغزها به خصوص بادام زمینی و ماهی خودداری کنند.
هچنین مصرف میوه‌هایی مانند سیب، موز، انجیر، نارگیل و سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی، خیار، کلم و ریواس نیز میتواند باعث تشدید رفلاکس شود.
درمورد رژیمهای غذایی مادر با پزشک خود مشورت کنید و خودسرانه رژیم نگیرید.
باد گلوی بچه گرفته شود:
یکبار در میان شیردهی و یک بار در پایان آن باد گلوی بچه گرفته شود.
کاهش بی قراری :
میکدن میتواند سبب آرامش نوزاد و همچنین تسکین دل دردش شود.
میتوانید از پستانک استفاده کنید.
حتی اگر به کودک خود شیر داده اید می توانید برای آرام کردن کودک گاها از پستانک استفاده نمایید.
پوشاندن لباسهای تنگ و قنداق کردن ممنوع :
وقتی کودک رفلاکس دارد اگر پوشک و لباس تنگ به تن بچه کنید فشار وارده به ناحیه شکم او افزایش می‌یابد. این کار باعث اذیت شدن معده او و تشدید رفلاکس میشود.
مواد غذایی که کودک مصرف میکند :
ریفلاکس آلرژیک به ریفلاکسی که در اثر آلرژی کودک و نوزاد به مواد غذایی خاصی همچون لبنیات ، گندم، تخم مرغ ،افزدونی ها،… اتفاق میافتد ، میگویند.
درغذای مادر و شیرخوار زیر یکسال مبتلا به ریفلاکس معده از گوجه فرنگی خام استفاده نکنید ولی گوجه به صورت پخته یا رب گوجه فرنگی در غذای مادر و کودک منعی ندارد
شایع‌ترین آلرژن‌های غذایی ما در ایران پروتئین‌های شیر گاو است که در لبنیات و گوشت گاو و همچنین هرماده غذایی که از پروتئین گاوی تهیه شده باشد وجود دارد. کودکانی که مشکوک به آلرژی هستند نباید از این مواد استفاده کنند.
برای رژیم های غذایی کودک ، حتما با پزشک مشورت کنید.
ممانعت از محیط های گرم :
نوزاد و شیرخوار مبتلا به رفلاکس تحمل محیط های گرم و پوشانده شدن زیاد را ندارند و در صورت پوشیده شدن زیاد و در معرض گرما قرار گرفتن به شدت بی قرار و ناآرام می شوند، لذا رعایت دمای مناسب اطاق (۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد)، اجتناب از قنداق کردن و استفاده از لباسهای مناسب و خنک و عدم استفاده از پتو در کاهش بی قراری او موثر می باشد
مادران باردار:
مصرف سیگار و الکل و تمایل شدید مادران در سه ماهه اخر بارداری به مصرف کافیین یا شکلات و مواد غذایی شیرین نیز باعث تشدید بروز رفلاکس معده در نوزادان تازه متولد شده می‌گردد
ممانعت ازتکان دادن های مداوم شیرخواران:
ازتکان دادن های مداوم شیرخواران ریفلاکسی برای آرام کردن انها خودداری نمایید .
تکان دادن و بالا و پایین بردن این کودکان باعث آرام شدن موقت انها میشود ولی با تشدید ریفلاکس همراه است.
عدم ایجاد استرس در کودک حین غذا خوردن :
زمانی که کودک در حال غذا خوردن و یا در حال استراحت است، صدا یا حرکتی ایجاد نشود که اورا بترساند.
کنترل میزان شیر خورانده شده به نوزاد :
محرک اصلی در ایجاد رفلاکس معده در تمام سنین، پر خوری و مصرف بیش از حد شیر و غذا می باشد و مبتلایان به رفلاکس به دلیل احساس سوزش شدید در گلو و جهت خنثی کردن اسید وارد شده به گلو تمایل زیادی به خوردن مداوم شیر دارند. لذا شیردهی به این نوزادان با حجم کم و دفعات زیاد مناسب است و مادر می تواند با کم کردن زمان شیردهی به نوزاد با فواصل کم و یا در صورتی که نوزاد شیر خشک خوار است با کمتر دادن شیر در هر وعده نسبت به مقدار استاندارد و از طرف دیگر کم کردن فواصل شیردهی در واقع تغذیه با مقادیر کم و دفعات بیشتر را جایگزین پرخوری در نوزاد نماید.
سرشیشه شیر باید متناسب با دهان نوزاد باشد، زیرا سرشیشه بیش از حد بزرگ یا خیلی کوچک میتواند موجب بلع هوا توسط نوزاد شود.
زمان تغذیه :
مادر و کودکی ها در حالتی که نوزاد در حالت خواب است به او شیر ندهید. بهتر است او را در حال نشسته قرار دهید و بلافاصله بعد از غذا خوردن او را نخوابانید.
بعد از غذا خوردن حداقل نیم ساعت نوزاد را در حال نشسته قرار دهید.
ماساژ درمانی :
ماساژ منظم به سیستم گوارشی و تنفسی نوزاد میتواند تا حدی کمک کند.
نوزاد را در حالت خوابیده قرار دهید.
بر روی شکم او مقداری روغن نارگیل یا زیتون قرار دهید.
شکم را به مدت سه تا چهار دقیقه در چهت عقربه های ساعت ماساژ دهید.
سپس دو دقیقه پشت را ماساژ دهید.
سپس دست ها و پاها را ماساژ دهید.
این کار را روزی دو تا سه بار انجام دهید.
نکته:
بعد از غذا خوردن نوزاد را ماساژ ندهید.
ورزش:
– برای کنار آمدن نوزاد با ریفلاکس معده چند حرکت ورزشی با او انجام دهید.
ورزش به بهبود گوارش کمک می کند. به یاد داشته باشید بعد از ورزش حدود نیم ساعت به نوزاد غذا ندهید. پیش از ورزش نیز به او غذا ندهید.
– ورزش هایی مانند دوچرخه پا، ورزش های زانو برای از بین رفتن نفخ معده مناسب هستند.
نوزاد را بخوابانید.پاهایش را به صورت خم در دست نگه دارید.طوری پاهایش را تکان دهید انگار در حال دوچرخه سواری است.این کار را ده دقیقه انجام دهید.
داروها :
در صورت نیاز ، طبق دستور پزشک کودک تحت درمان دارویی قرار خواهد گرفت.
از درمان دارویی بطور خودسرانه بشدت پرهیز کنید.
غذای کمکی برای کودکان ریفلاکسی :
در شروع غذای کمکی برای کودکان ریفلاکسی باید این نکته را مدنظر داشت که افزودن هرگونه مواد لبنی و الرژی زا به غذای نوزاد باید تحت نظر پزشک انجام شود.
فرنی در ابتدا باید با شیر مادر یا شیرمصرفی نوزاد تهیه شود.
بدین صورت که فرنی پخته شده و درانتها شیر مادر یا شیرمصرفی نوزاد افزوده شود.
سوپ مرغ و سبزیجات در ماه های اول شروع غذای کمکی بعد از لعاب برنج و فرنی و حریره بادام این سوپ میتواند انتخاب خوبی باشد.
هر سه روز جزء جدیدی به سوپ اضافه کنید تا در صورت حساسیت به ماده غذایی خاصی ،سریع متوجه شوید
فیله ران مرغ+برشی از هویج+چندشاخه جعفری+مقداری برنج
خوب پخته شود
و روزهای اول فقط لعاب سوپ
و سپس سوپ له شده رقیق به کودک داده شود.
فرنی سیب
ارد برنج و اب رو باهم مخلوط کنید و بزارید روی شعله
در اخر پخت چند قاشق سیب رنده شده اضافه کنید.
پوره مرغ
یک تکه ران مرغ با ۳ برگه قیصی و ۱ عدد آلو و چند برش هویج و سیب زمینی آب پز کنید.
سپس باهم میکس کنید و چند قطره روغن کنجد و یا زیتون به آن بیافزایید
حلیم گوشت
مقداری گوشت گوسفندی یا گوشت مرغ را با اب بپزید
سپس دو قاشق برنج به آن اضافه کنید
اجازه دهید کاملا پخته شود
در انتها با گوشت کوب له کنید
درصورت تمایل مقداری شکر به آن بیافزایید
(توصیه میکنیم زیر ۱سال نمک و شکر با احتیاط فراوان و کمترین مقدار ممکن به غذای کودک افزوده شود)
پوره بروکلی و سیب زمینی
بروکلی را به مدت ۸ دقیقه بخارپز کنید
سپس با سیب زمینی پخته شده و کمی اب به صورت پوره دراورید
و به کودک دهید.
سوپ شلغم
گوجه فرنگی پوست گرفته (درصورت حساسیت کودک ،میتواند حذف شود)یک عدد
شلغم یک عدد
پیازیک عدد
هویج یک عدد
سیب زمینی یک عدد
ورمیشل یک قاشق خرد شده
جعفری گشنیز ساطوری یک قاشق
به همراه یک لیوان اب
۲ ساعت اجازه میدهیم بپزد
در انتها میکس میکنیم
در صورت تمایل با چند قطره اب لیمو طعمدار شود.
———————————————-
محتویات کانال تلگرام شامل برنامه شیفتها و اطلاع رسانی درمورد آخرین تغییرات زمانی و مکانی آنها و مطالب آموزنده ایست که در پاسخ به سوالات والدین محترم میباشد.
درصورت اشکال در ورود به کانال ، از نسخه اصلی تلگرام استفاده شود.
– سایت و نرم افزار ZOOP جهت پرسش و پاسخ :
← آدرس سایت:
← دانلود نرم افزار ZOOP :
توجه فرمایید :
♦️ برای نصب نرم افزار Zoop میتوان از طریق نرم افزار play store یا بازار گوشی هم اقدام کرد.
♦️ فایل نصبی نرم افزار Zoop در این سایت ، بصورت زیپ میباشد و لازم هست بعد از دانلود ، آنرا از زیپ در اورده و بعد نصب کنید.
♦️ با توجه به این که پاسخ به سوالات احتمالا با تاخیر انجام میشود ، در مواردی که بیماری بنظر اورژانسی میباشد ، جهت پرسش و پاسخ ، زمان را از دست ندهید و بیمار را جهت ویزیت نزد پزشک ببرید.
– آدرس ایمیل:
Drforoohar@yahoo.com
والدین گرامی میتوانند از طریق ایمیل با پزشک در ارتباط باشند و در فرصت مناسب پاسخ ایشان داده خواهد شد. طبیعتا پرسشهایی که نیازمند اخذ شرح حال یا معاینه حضوری توسط پزشک میباشند ، برای جلوگیری از تشخیص و درمان اشتباه ، قابل پاسخگویی نخواهند بود .