سنگ کلیه در کودکان

سنگ کلیه عمدتا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما کودکان و نوجوانان نیز ممکن است دچار سنگ کلیه شوند. انواع مختلفی از سنگ کلیه با علل مختلف به وجود می‌آید، و پسران بیشتر از دختران تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

عوامل خطر آفرین ایجاد سنگ 

ارث:

برخی از انواع سنگ کلیه در خانواده‌ها ارثی است، بنابراین داشتن خویشاوندی که سنگ کلیه داشته، می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه در فرد را افزایش دهد. کودکان و نوجوانانی که قبلا سنگ کلیه داشته‌اند، احتمال دارد که مجددا نیز دچار آن شوند.

کم آبی:

ننوشیدن مایعات به اندازه کافی می‌تواند باعث تغلیظ ادرار شود. این اتفاق، شانس تشکیل کریستال را افزایش می‌دهد.

مصرف زیادی شیرینی

مصرف زیادی مواد کافئین دار و یا نوشیدنی‌های ورزشی

 مصرف زیاد مواد غذایی سرشار از سدیم (نمک)

 چاقی

نقص در دستگاه ادراری:

 نقص ساختاری در دستگاه ادراری می‌تواند جریان ادرار را مسدود و ایجاد یک منطقه کند که در آن مانند یک استخر کوچک ادرار جمع می‌شود. هنگامی که جریان ادرار متوقف می‌شود، مواد کریستال تشکیل دهنده ممکن است به هم متصل شده و تشکیل سنگ دهند.

مصرف برخی از داروها:

 برخی داروها می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد، اگر در دوزهای بالا مصرف شود.

اختلالات متابولیک: داشتن یک اختلال متابولیکی (وجود مشکلی در بدن در تجزیه کردن و یا استفاده از مواد غذایی) می‌تواند به تغلیظ اگزالات (ماده‌ای که در بدن از برخی از مواد غذایی ساخته می‌شود) یا سیستین در ادرار منجر شود.

سیستینوری:

 این بیماری ژنتیکی باعث دفع بیش از حد سیستین از کلیه به ادرار شده و باعث سنگ سیستین می‌شود.

سایر مشکلات پزشکی:

 تعدادی از بیماری‌ها و شرایط می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد، از جمله نقرس (یک نوع ورم مفاصل)، سایر بیماری‌های کلیوی، شرایطی که تیروئید یا غدد پاراتیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد، و برخی از عفونت‌های دستگاه ادراری.

روشهای پیشگیری از سنگ کلیه

همیشه پیشگیری درمورد برخی از انواع سنگ کلیه ممکن نیست.

نوشیدن مقدار زیادی مایعات در طول روز:

رنگ ادرار که همیشه تقریبا روشن باشد، نشانه آن است که فرد مایعات به اندازه کافی مصرف کرده است.

نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در‌صورتی‌که با همان شیر سیر می‌شوند و برایشان کافی است آن را ادامه بدهند تا حجم ادرار بیشتر شود. اگر حجم شیر مادر کافی نیست یا سنگ‌سازی کلیه زیاد و ادرار غلیظ است می‌توان با دستور پزشک در کنار شیر مادر از شیرخشک استفاده کرد و در صورتی که باز هم حجم ادرار تغییر نکرد می‌توان از آب جوشیده سرد شده در فواصل بین شیردهی استفاده کرد.

مقدار آب مورد نیاز در کودکان :

شیرخواران – ٧۵ میلی لیتر یا بیشتر (سه فنجان)

کودکان زیر پنج سال – ١٠٠٠ میلی لیتر یا بیشتر (چهار فنجان)

کودکان بین ۵ تا ١٠ سال – ١۵٠٠ میلی لیتر یا بیشتر (شش فنجان)

کودکان بزرگتر از ١٠ سال – ٢٠٠٠  میلی لیتر یا بیشتر (هشت لیوان)

محدود کردن مصرف نمک و پروتئین در رژیم غذایی خود

نوشابه، یا نوشیدنی‌های ورزشی مصرف نشود

درمان عفونت‌های ادراری

محدود کردن مصرف فست‌فود

محدود کردن مکملهای دارویی حاوی کلسیوم و ویتامین د ( مگر طبق دستور پزشک باشد)

برخلاف تصور عموم مردم که مصرف کلسیم را محدود می‌کنند این کار اشتباه است. لبنیات نباید از برنامه غذایی کودک حذف شود.

ولی مصرف مکملهای دارویی کلسیم باید محدود شود.

مصرف آب لیمو طبیعی :

سیترات که یک نوع نمک در اسید سیتریک به شمار می رود به کلسیم متصل می شود و اجازه شکل گرفتن سنگ در کلیه را نخواهد داد. نوشیدن روزانه یک نصف لیوان آب لیموی طبیعی کانسنتره شده که در آب رقیق شده، یا آب دو لیمو، می تواند میزان سیترات موجود در ادرار بدن را افزایش دهد و احتمالا ریسک شکل گیری سنگ های کلیه را کم کند.

غذای غنی از پتاسیم (سبزی و میوه تازه ) مصرف شود.

داروها:

اگر تغییرات در رژیم غذایی از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری نمی‌کند، داروهایی در دسترس هستند که برای کاهش سطح موادی که موجب تشکیل کریستال در ادرار می‌شوند، مفید می‌باشند.

درمان

درمان بستگی به نوع سنگ کلیه و اندازه آن دارد. بعضی از بچه‌ها فقط نیاز به نوشیدن مقدار زیادی آب و داروهای ضد درد دارند تا سنگ کلیه دفع شود. کسانی که دارای سنگ‌های بزرگتر هستند، ممکن است به جراحی یا درمان‌های دیگر برای کمک به دفع سنگ نیاز پیدا کنند.

در مواردی این سنگ‌ها بدون درمان خاصی قبل از ٢تا٣ سالگی حل و دفع می‌شوند. به‌طورکلی ٩۵درصد از سنگ‌هایی که کودکان به آن مبتلا می‌شوند از طریق درمان‌های متداول برطرف می‌شوند، ۴درصد از طریق سنگ‌شکن و آندوسکوپی جراحی درمان می‌شوند و فقط یک‌درصد به جراحی نیاز دارند. درصورتی‌که سنگ‌ها در کلیه بزرگ یا تعداد آن‌ها زیاد باشد ابتدا سنگ‌ها به‌وسیله مداخلات پزشکی به قطعه‌های کوچک‌تر تبدیل می‌شوند که کودک بتواند بهتر دفع کند.

اگر کودک یک قطعه سنگ یا سنگى را دفع کرد، آن را در یک ظرف تمیز نگه دارى کنید.

یک آزمایشگاه می تواند سنگ را برای تعیین نوع آن، که می تواند راهنمای درمان باشد، مورد بررسى قرار دهد.