Skip to content
شب ادراری در کودکان
تشخیص شب ادراری زمـانی مطـرح مـی شـود کـه کـودک حداقل دو بار در هفته برای سه ماه متوالی لباس یا رختخواب خـود را خیس نماید و یا اینکه خیس کردن رختخواب بـه شـکل یـک نگرانی و ناراحتی ای که به لحاظ کلینیکـی بـا اهمیـت اسـت در حیطه ی زندگی طفل جلوه نماید.
شب ادارای در بین کودکان زیر ۶ سال میتواند کاملا عادی باشد.
ولی در کودکان بالای ۶ سال میتواند نگران کننده باشد. از این رو والدین باید در اینحالت به فکر درمان این معضل باشند.
علت
عللی مانند کوچک بودن مثانه (چرا که رشد کامل مثانه کمی دیر‌تر از رشد خود کودک در آن سن کم است)، تجمع بیش از حد ادرار، عفونت دستگاه تناسلی و حتی مجاری ادراری، استرس، یبوست مزمن و عدم تعادل هورمون‌های بدن میتواند موثر باشد .
برخی از کودکان دارای خواب عمیقی هستند. از این رو هشدار‌های ارسال شده از پر بودن مثانه را حس نمی‌کنند. در نتیجه وقتی ظرفیت مثانه بیش از اندازه پر میشود، دچار شب ادراری می‌شوند. مشکل شب ادراری میتواند ناشی از مشکلات وراثتی باشد. از این رو اگر والدین دارای کودکی هستند که دچار شب ادراری است.
چگونگی برخورد با شب ادراری
۱- رفتاردرمانی :
در بیش از ۷۵% موارد مؤثر است.
به کودک سرکوفت نزنید
کودک تعمدأ جای خود را برای دلخور کردن شما خیس نمیکند. کودک باید بداند که شب ادراری ” گناه ” او نیست.
هرگز از جملاتی مانند «بازم رختخوابتو خیس کردی» که بار منفی و سرزنش دارد، استفاده نکنید.
به هیچ عنوان با کودکی که شب ادراری دارد، بد برخورد نکنید. چرا که استرس و اضطراب ایجاد شده میتواند اوضاع فرزنتان را بدتر کند. در چنین شرایطی کلمات محبت آمیز به مراتب میتواند تاثیر گذار‌تر باشد؛ چرا که این امر اصلا در اختیار کودکان نیست.
روشهای کم کردن اضطراب و استرس را بیاموزید
اگر در منزل اتفاقاتی افتاده که فکر می کنید کودک شما مضطرب و تحت فشار است؛ مثلاً اگر عزیزی را از دست داده اید و یا مدرسه کودک عوض شده است؛ بهتر است با کمک روانشناس به کودک روشهای کم کردن اضطراب را یاد بدهید. مشاوره نه تنها برای کودک بلکه برای خود شما هم می تواند سودمند باشد.
تأثیرات روانی شب ادراری بر کودک بارزتر است تا اثرات جسمی. واکنش اعضای خانواده و خواهر و برادرها می تواند نقش مهمی در این مسأله داشته باشد. مثلاً مسخره کردن خواهر و برادرهای او، نا امیدی والدین و… می تواند زمینه ضعف اعتماد به نفس او شده و عارضه اش این باشد که در مدرسه و جامعه قربانی قلدری دیگران قرار گیرد.
اگر او از تاریکی میترسد، تا وقتی که خوابش ببرد در اتاقش حضور داشته باشید.
سعی کنید محیط آرام تری برای وی فراهم کنید، از تماشای فیلم های ترسناک و تعریف کردن قصه های وحشتناک و جنایی به طور جدی خودداری کنید.
امیدوار باشید
وقتی حادثه شب ادراری تکرار می شود از خودتان ناامیدی نشان ندهید. حتی یک شب خشک بودن کودک و پیشرفت او در کنترل خودش را تشویق کنید. نا امیدی شما اضطراب کودک را تشدید می کند. در عوض تشویق او اعتماد به نفس او را تقویت می کند و باعث می شود او تلاش بیشتری برای خشک ماندن از خود نشان دهد.
به کودک آرامش بدهید
به کودکتان هم بگویید که او به زودی خواهد توانست کنترل مثانه اش را به دست بیاورد و برای این کار به کمی تمرین نیاز دارد. به او بگویید که این مشکل تنها مخصوص او نیست و بسیاری از هم سن و سالان او هم به این مشکل دچار هستند.
سعی کنید دیگران از مشکل کودکتان با خبر نشوند
نگذارید برادر یا خواهرش او را دست بیاندازند
در جلوی دیگران در رابطه با شب ادراری او صحبت نکنید.
در صورت خیس کردن شب، قبل از رفتن به مدرسه او را استحمام کنید، تا در مدرسه مسخره نشود.
تشویق و حمایت از کودک
کلیه تلاش های او را هرچند کوچک تشویق نمایید. به کودک توضیح دهید که شب ادراری یک روند نرمال است.
ایجاد سیستم پاداش برای شبهای خشک
مثلأ به ازای هر شب خیس نکردن یک برچسب به کودک پاداش دهید و زمانی که تعداد آن به عدد مشخصی رسید، به او جایزه دهید.
۲- صبر کنید :
این کار بهترین و اصلی ترین روشی است که به شما و فرزندتان کمک می کند. برخی از کودکان تا شش سالگی قادر به کنترل ادرار خود در شب نیستند و با گذشت زمان این توانایی را به دست می آورند به همین علت با صبر کردن بدون عصبانی شدن و تنبیه کودک می توانید امیدوار باشید که او این توانایی را به دست آورد و مشکلش حل شود.
۳- مصرف مواد غذایی :
گردو و کشمش ، دارچین ، عسل طبیعی شاید در کاهش شب ادراری موثر باشند.
۴- محدودیت مواد غذایی :
– کودک را تشویق کنید که مایعات بیشتری در صبح و بعد از ظهر بنوشید، اما مصرف مایعات در شب (بعد از ساعت ۷ بعد از ظهر) را محدود کنید.
راهنمای مصرف مایعات این گونه است: از ۷ صبح تا ظهر – ۴۰% ، از ظهر تا ۷ عصر – ۴۰% ، و از۷ عصر به بعد ۲۰%.
– اجتناب از مصرف مواد محرک مثانه بعد از ساعت ۴ بعد از ظهر:
نظیر نوشابه های گازدار، نوشیدنی‌های کافئین‌دار (حتی شکلات داغ )، نوشیدنی های انرژی زا، ادویه (فلفل وغذای حاوی آن)، شکلات، کاکائو، سس گوجه فرنگی؛ از رژیم غذایی، به ویژه از ساعت ۴ بعد از ظهر به بعد.
ممکن است فرزند شما نیز به غذاهای خاصی حساس باشد و مصرف آن مواد غذایی منجر به شب ادراری او شود. برای اینکه بهتر بتوانید غذاهایی که فرزندتان به آن ها حساس است را بشناسید، بهتر است تا چندین روز هر ماده غذایی که فرزندتان می خورد را در دفترچه ای یادداشت کنید. هرگاه فرزندتان در طول شب دچار شب ادراری شد، به آن دفترچه مراجعه کنید و ببینید در طول آن روز کودک چه ماده غذایی را بیشتر یا پیش از خواب مصرف کرده است. برخی از مواد غذایی که ممکن است کودکان به آن واکنش نشان دهند عبارت اند از ذرت، تخم مرغ، گندم و سویا.
۵- انجام تمریناتی برای تقویت مثانه :
انقباض عضلات شکم و مثانه
به کودک خود یاد دهید عضلات شکم و مثانه خود را منقبض و نفس خود را برای چند ثانیه حبس کند و این کار را پشت سر هم حدود ۱۰تا ۲۰ بار و چند بار در روز انجام دهد. این ورزش نیز در تقویت عضلات نگه دارنده ادرار و مثانه بسیار موثر است.
البته اگر می‌خواهید این کار کاملا تاثیر گذار باشد، باید کودک در هر روز سه بار این کار را انجام دهد. البته تمرین باید به صورتی باشد که کودک بتواند حرکت مورد نظر را تا ۱۰ بار تکرار کند.
ورزش دراز و نشست
کودک می ایستد دست هایش را جلو می برد و ده بار می نشیند و بلند می شود (تکرار چهار بار در روز).
ورزش شنا
کودک ورزش شنا را ده بار انجام می دهد (حداقل چهربار در روز تکرار شود).
۶- تخلیه مثانه :
– قبل از رفتن به تخت خواب فرزندتان را تشویق کنید تا مثانه خود را خالی کند.
چند ساعت پس از آن که کودک خوابید، حتما او را بیدار کنید تا به دستشویی برود. این کار بهتر است سه ساعت پس از خواب انجام شود.
اگر کودک شما به هر دلیلی شب بیدار شد، از او بپرسید آیا قبل برگشتن به رختخواب نیاز به توالت رفتن دارد یا خیر؟
دسترسی کودک به توالت در شب به سهولت باشد:
مسیر توالت را در شب روشن بگذارید تا کودک بتواند شب هنگام در صورت نیازبه راحتی به دستشویی برسد.
۷- استفاده از زنگ مخصوص :
این زنگ های مخصوص می توانند کوچکترین مقدار رطوبت را در رختخواب یا لباس زیر کودکتان تشخیص داده و قبل از اینکه خیلی دیر شود با صدای زنگ بلندی کودک را از خواب بیدار کنند تا به دستشویی برود. این زنگها به تدریج به کودک آموزش می دهند که با احساس پری در مثانه از خواب بیدار شده و به دستشویی بروند. البته دست کم ۲ هفته تا ۱۲ هفته طول می کشد تا این زنگ بتواند یک شب خشک را برای کودک به ارمغان بیاورد. یادتان باشد اگر کودک با صدای زنگ بیدار نمی شود لازم است شما با شنیدن زنگ او را بیدار کنید.
سیستم زنگ در کودکان بالای شش سال کاربرد دارد، و کودک میباید انگیزه داشته باشد.
پس از چهار هفته، پاسخ به زنگ ( آلارم ) ارزیابی میشود؛ اگر هیچ پیشرفتی مشاهده نشد، این درمان متوقف میشود، در صورت پاسخ به درمان، استفاده از آلارم تا چهارده شب پس از عدم خیس کردن برای تقویت پاسخ ادامه می یابد،
زمانی که زنگ به صدا درمی آید، والدین می باید کودک را در بیدار شدن کامل و بردن به توالت کمک نمایند، کودک میتواند پس از تعویض ملافه و لباس خواب به رختخواب برگردد، و زنگ ادراری را مجددأ تنظیم کند.
میزان عود شب ادراری به دنبال تکمیل دوره زنگ ادراری، ده درصد میباشد.
۸- عایق بندی کنید :
از خیس ماندن تشک فرزندتان هنگام شب ادراری جلوگیری کنید. به همراه زنگ مخصوص از محافظ تشک ضد آب استفاده کنید و می توانید از پوشک یا شورتهایی که رطوبت را جذب می کنند استفاده کنید تا زمانی که پیشرفت واضحی در کنترل مثانه کودک مشاهده کنید.
۹- یبوست کودک را کنترل نمایید.
۱۰- کمک گرفتن از خود کودک :
برای تمیز کردن رختخواب از خود کودک کمک بخواهید. مثلاً از او بخواهید که ملحفه یا پتو را به محل شستشو ببرد. این کار را به عنوان تنبیه قرار ندهید بلکه فرزندتان باید مسئولیت عمل خود را به عهده بگیرد و البته به او خاطر نشان کنید که شما به او کمک خواهید کرد.
۱۱- داروها :
پس از اقدامات فوق در صورت عدم موفقیت برای کنترل شب ادراری میتوان درمان دارویی را زیر نظر پزشک متخصص شروع کرد.
اما باید توجه داشت که آموزش مهارت کنترل ادرار از درمان دارویی مهم‌تر است.
زیرا معمولا با قطع دارو، شب ادراری مجددا عود می‌کند.
درچه صورت باید با پزشک مشورت شود :
اگر فرزند شما بعد از ۶ سالگی هنوز خود را خیس می کند.
اگر کودک بعد از مدتی خشک ماندن ناگهان دچار شب ادراری می شود.
اگر شب ادراری با خرخر، سوزش و دردهنگام ادرار همراه بوده و یا تشنگی مکرر و ادرار پررنگ هم داشته باشد.
محتویات کانال تلگرام شامل برنامه شیفتها و اطلاع رسانی درمورد آخرین تغییرات زمانی و مکانی آنها و مطالب آموزنده ایست که در پاسخ به سوالات والدین محترم میباشد.
درصورت اشکال در ورود به کانال ، از نسخه اصلی تلگرام استفاده شود.
– سایت و نرم افزار ZOOP جهت پرسش و پاسخ :
← آدرس سایت:
← دانلود نرم افزار ZOOP :
توجه فرمایید :
♦️ برای نصب نرم افزار Zoop میتوان از طریق نرم افزار play store یا بازار گوشی هم اقدام کرد.
♦️ فایل نصبی نرم افزار Zoop در این سایت ، بصورت زیپ میباشد و لازم هست بعد از دانلود ، آنرا از زیپ در اورده و بعد نصب کنید.
♦️ با توجه به این که پاسخ به سوالات احتمالا با تاخیر انجام میشود ، در مواردی که بیماری بنظر اورژانسی میباشد ، جهت پرسش و پاسخ ، زمان را از دست ندهید و بیمار را جهت ویزیت نزد پزشک ببرید.
– آدرس ایمیل:
Drforoohar@yahoo.com
والدین گرامی میتوانند از طریق ایمیل با پزشک در ارتباط باشند و در فرصت مناسب پاسخ ایشان داده خواهد شد. طبیعتا پرسشهایی که نیازمند اخذ شرح حال یا معاینه حضوری توسط پزشک میباشند ، برای جلوگیری از تشخیص و درمان اشتباه ، قابل پاسخگویی نخواهند بود .